Πετραλείφας

Επώνυμο περίφημης οικογένειας του Βυζαντίου, που έδρασε από τον 11o μέχρι τον 13o αι. Πρώτος της οικογένειας αυτής αναφέρεται ο Πέτρος ντ’ Άλφια, από τη γαλλική Νορμανδία, ο οποίος το 1081 ακολούθησε τον ηγεμόνα των Νορμανδών της Κάτω Ιταλίας Ροβέρτο Γυισκάρδο στην εκστρατεία του στην Αλβανία, κατά τη διάρκεια της οποίας αυτομόλησε μαζί με άλλους προς τους Βυζαντινούς και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Θράκη. Έτσι έγινε ο γενάρχης της οικογένειας που εξελληνίστηκε και που κατά παραφθορά του ονόματός του ονομάστηκε Π. 1. Ιωάννης. Στρατηγός. Έδρασε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ισαάκιου Άγγελου, τον οποίο το 1195 ακολούθησε στην εκστρατεία του εναντίον των Βλαχοβουλγάρων. Στη διάρκεια της εκστρατείας εκείνης πήρε μέρος σε συνωμοσία, που κατάληξε στην ανατροπή του αυτοκράτορα και στην άνοδο στον θρόνο του Βυζαντίου του Αλέξιου Γ΄ Άγγελου. 2. Ιωάννης. Στρατηγός της αυτοκρατορίας της Νίκαιας την εποχή του Ιωάννη Γ΄ Δούκα ή Βατάτζη. Διακρίθηκε κυρίως στους πολέμους εναντίον των Λατίνων κατακτητών της Κωνσταντινούπολης και, όπως αναφέρει ο σύγχρονος του ιστορικός Γεώργιος Ακροπολίτης, ήταν γενναίος πολεμιστής και έμπειρος στρατηγός. 3. Θεόδωρος. Στρατιωτικός. Ήταν γιος του προηγούμενου και συγγενής του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ B΄ Άγγελου. Στη διάρκεια της εκστρατείας στη Μακεδονία (1241) του αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Γ΄ Δούκα του Βατάτζη εναντίον του δεσπότη της Ηπείρου, αυτομόλησε στο στρατόπεδο του πρώτου. Η ενέργεια αυτή του Θεόδωρου έβγαλε από τη δύσκολη θέση τον Ιωάννη Γ΄, ο στρατός του οποίου δοκιμαζόταν από την έλλειψη τροφίμων και τον βαρύ χειμώνα. Λίγο αργότερα η Καστοριά και η γύρω περιοχή προσχώρησε στο βασιλιά της Νίκαιας. Το 1059 όταν και πάλι ο στρατός της αυτοκρατορίας της Νίκαιας με επικεφαλής τον στρατηγό Ιωάννη Παλαιολόγο έκανε εκστρατεία στη Μακεδονία εναντίον του δεσπότη Μιχαήλ B΄ Άγγελου, ο Θεόδωρος συμμάχησε μαζί του αλλά μετά την κατάληψη των Βοδενών από τον Ιωάννη και ενώ τα στρατεύματά τους υποχωρούσαν άτακτα μέσα από βραχώδη και δύσβατα μέρη, σκοτώθηκε πέφτοντας μαζί με το άλογό του σε κάποιο γκρεμό. 4. Θεοδώρα η εν Άρτη. Ήταν κόρη του σεβαστοκράτορα Ιωάννη Π., άρχοντα Μακεδονίας και Θεσσαλίας και σύζυγος του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ B΄ Άγγελου. Μετά από σύντομη συμβίωση, διώχτηκε από το σύζυγό της αλλά λίγο αργότερα αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις τους και έζησε μαζί του ως τον θάνατό της (1265). Ο Μιχαήλ, για να εξιλεωθεί για την πράξη του έχτισε δύο ναούς, τον ναό της Παντάνασσας στη δεξιά όχθη του Άραχθου, στο σημερινό χωριό Βλαχιόρου, ο οποίος σήμερα ονομάζεται των Βλαχερνών και τον ναό της Παναγίας, που βρίσκεται κοντά στην Άρτα και σήμερα ονομάζεται Κάτω Παναγιά. Οι Ηπειρώτες τιμούν τη Θεοδώρα ως αγία και γιορτάζουν τη μνήμη της την 11η Μαρτίου και την αποκομιδή των λειψάνων της την 20ή του ίδιου μήνα. Μάλιστα δεν οι κάτοικοι του χωριού Μπρέντισια, στη δεξιά όχθη του Άραχθου, πιστεύουν ακόμα και σήμερα, ότι όταν η Θεοδώρα διώχτηκε από το Μιχαήλ, κατάφυγε στην εκεί μονή του Αγίου Νικολάου.